10-09-2024 | Sức khỏe 

Cao huyết áp, hay còn gọi là tăng huyết áp, là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến và nguy hiểm nhất hiện nay. Được nhắc đến với cái tên “kẻ giết người thầm lặng”, bệnh thường tiến triển trong cơ thể mà không gây nên bất cứ biểu hiện nào. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy thận và các vấn đề tim mạch khác. Dưới đây là một cái nhìn toàn diện về nguyên nhân, dấu hiệu và cách kiểm soát cao huyết áp.

Cao huyết áp là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách kiểm soát cao huyết áp

1. Cao huyết áp là gì?

Máu trong cơ thể được vận chuyển từ tim đến các cơ quan thông qua một mạng lưới các động mạch, mao mạch và tĩnh mạch. Trong quá trình di chuyển, máu tác động lên thành động mạch gây ra áp lực, lực này được gọi là huyết áp. Huyết áp được đo bởi hai chỉ số:

• Huyết áp tâm thu: Đo lượng áp lực trong các động mạch khi tim đập (khi tim co bóp).
• Huyết áp tâm trương: Đo áp lực trong các động mạch khi tim nghỉ giữa các lần đập.

Huyết áp cao gây ra bởi sự thắt chặt (co lại) của các tiểu động mạch (các động mạch rất nhỏ). Các tiểu động mạch này đóng vai trò điều chỉnh lưu lượng máu và khi chúng co lại, tim phải co bóp nhiều hơn để bơm máu qua không gian hẹp, áp lực của máu tác động lên thành mạch cũng tăng lên. Tình trạng này kéo dài gây nên tăng huyết áp mạn tính.

Một người được chẩn đoán là mắc cao huyết áp khi chỉ số huyết áp đo được là 140/90 mmHg hoặc cao hơn. Đây là ngưỡng mà các bác sĩ khuyến cáo nên có sự can thiệp để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Huyết áp được đo như thế nào?

Huyết áp được đo bằng một thiết bị gọi là máy đo huyết áp, với đơn vị đo là milimét thủy ngân (mmHg). Huyết áp được sử dụng để chẩn đoán chính thức cần được đo từ 3 lần trở lên ở các thời điểm khác nhau và lấy trị số trung bình. Dưới đây là phân loại mức độ tăng huyết áp theo khuyến cáo của Hội Tim mạch học Việt Nam 2008:

2. Nguyên nhân gây tăng huyết áp

Tăng huyết áp có thể được chia thành hai loại chính: tăng huyết áp nguyên phát và tăng huyết áp thứ phát.

• Tăng huyết áp nguyên phát: Đây là loại tăng huyết áp phổ biến nhất và thường không có nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, nó liên quan mật thiết đến lối sống và các yếu tố nguy cơ như:
  • Di truyền: Tiền sử tăng huyết áp trong gia đình rất quan trọng trong quá trình chẩn đoán bệnh vì nó chiếm tỷ lệ lớn trong các yếu tố nguy cơ gây nên tăng huyết áp nguyên phát. 
  • Tuổi tác: Tuổi càng cao, nguy cơ tăng huyết áp càng lớn do các mạch máu trở nên cứng hơn và hẹp hơn. Theo thống kê, tỷ lệ mắc cao huyết áp ở người trên 55 tuổi là 54% đối với nam và 52% đối với nữ. Tỷ lệ mắc sẽ càng tăng nếu tuổi càng cao. 
  • Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc cao huyết áp cao hơn nữ giới, đặc biệt là ở độ tuổi trung niên.
  • Thừa cân hoặc béo phì: Khối lượng mỡ dư thừa tạo áp lực lên tim và mạch máu, làm xơ vữa và hẹp thành động mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh.
  • Chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống nhiều muối, ít kali, nhiều chất béo bão hòa và cholesterol có thể góp phần vào sự phát triển của tăng huyết áp.
  • Lối sống ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất làm tăng nguy cơ phát triển cao huyết áp.
  • Hút thuốc lá và uống rượu: Cả hai đều là yếu tố nguy cơ chính cho tăng huyết áp và các bệnh lý tim mạch khác.
• Tăng huyết áp thứ phát: Đây là loại tăng huyết áp do một nguyên nhân cụ thể nào đó, thường là do các bệnh lý khác, bao gồm:
  • Béo phì: Tăng cân quá mức không chỉ làm tăng nguy cơ cao huyết áp mà còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh khác.
  • Tăng aldosteron nguyên phát: Đây là một loại rối loạn nội tiết tố, có thể dẫn đến nguy cơ tăng huyết áp.
  • Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn: Đây là một tình trạng mà hơi thở của bạn ngừng lại và bắt đầu nhiều lần trong khi ngủ, gây ra tăng huyết áp.
  • Bệnh mạch thận: Tình trạng này ảnh hưởng đến các động mạch cung cấp máu cho thận và có thể gây ra cao huyết áp.
  • Mang thai: Một số phụ nữ có thể phát triển cao huyết áp trong khi mang thai, gọi là tăng huyết áp thai kỳ.

3. Dấu hiệu giúp nhận biết bệnh

Lý do nó được biết đến với cái tên là “kẻ giết người thầm lặng” là vì nó thường tiến triển trong cơ thể mà không gây nên bất cứ biểu hiện gì bất thường. Nhiều người chỉ phát hiện ra mình bị tăng huyết áp khi đã mắc các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi huyết áp tăng cao đột ngột hoặc đã tăng trong thời gian dài, có thể xuất hiện một số triệu chứng như:

• Đau đầu: Tình trạng đau đầu kéo dài, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Chóng mặt: Hay bị mất thăng bằng, xây xẩm, quay cuồng khi đột ngột đứng dậy.
• Khó thở: Khi vận động với cường độ cao.
• Đau ngực: Đột ngột xuất hiện những cơn nhói, cảm giác bị bóp nghẹn ở ngực.
• Tim đập nhanh: Nhịp tim bất thường hoặc đập mạnh.
• Mờ mắt: Thị lực giảm hoặc nhìn đôi.

Những triệu chứng này có thể cảnh báo về một tình trạng nghiêm trọng hơn như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ, vì vậy nếu bạn gặp phải chúng, hãy tìm đến trung tâm y tế ngay lập tức.

4. Cách kiểm soát huyết áp

Tăng huyết áp nguyên phát hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để. Vì vậy, việc kiểm soát cao huyết áp chủ yếu dựa vào việc thay đổi lối sống kết hợp với sử dụng thuốc nếu cần thiết. Dưới đây là một số cách giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả:

• Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và giúp huyết áp ổn định. Bạn nên tập thể dục đều đặn mỗi tuần với các bài tập aerobic như đi bộ, bơi lội hoặc chạy bộ.
• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, việc giảm cân sẽ giúp hạ huyết áp. Thậm chí, giảm một chút cân nặng cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc kiểm soát huyết áp.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) là một trong những chế độ ăn được khuyến cáo để kiểm soát cao huyết áp. Chế độ ăn này giàu trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ sữa ít béo, đồng thời giảm chất béo bão hòa và cholesterol. Ngoài ra, giảm lượng natri trong chế độ ăn xuống dưới 1500mg/ngày (khoảng 3,75g muối = 0,75 muỗng cà phê) là một bước quan trọng.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: Hút thuốc lá và uống rượu bia đều có thể làm tăng huyết áp và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tim mạch. Việc bỏ thuốc lá sẽ cải thiện sức khỏe tim mạch và giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng cũng là một phần gây nên tình trạng tăng huyết áp. Tìm cách thư giãn thông qua thiền, yoga hoặc các hoạt động giải trí yêu thích có thể giúp giảm bớt căng thẳng và duy trì huyết áp ổn định.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Theo dõi huyết áp thường xuyên tại nhà và thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách để bạn nắm bắt tình hình huyết áp của mình và có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

Kết luận

Cao huyết áp là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng và kéo dài, tuy nhiên có thể được kiểm soát hiệu quả thông qua sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và điều trị bằng thuốc. Hiểu rõ về bệnh, dấu hiệu và phương pháp điều trị là chìa khóa để giữ cho huyết áp ở ổn định và bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn. Hãy luôn theo dõi huyết áp thường xuyên và tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị phù hợp nhất.

 

Nguồn tham khảo

1.The Texas Heart Institute (2024). High Blood Pressure (Hypertension). https://www.texasheart.org/hypertension

2. George L.Bakris (2023). Tăng huyết áp. https://www.msdmanuals.com/professional/cardiovascular-disorders/

3. Hoàng Khánh (2014), Tăng huyết áp và đột quỵ, Tạp chí Tim mạch học Việt Nam số 66 – 2014, trang 43-45

---

CORUSP SLIM – ĐƯỜNG ĂN KIÊNG

Cornus Slim chứa đường ngô và đường sorbitol, được sử dụng thay thế trong thức ăn hằng ngày, trong chế biến thực phẩm hoặc dùng pha chế nước uống.

Công Dụng:

– Thích hợp cho mọi đối tượng đặc biệt người mắc bệnh tiểu đường, người béo phì, thừa cân, người bị huyết áp cao.
– Dành cho cả người lớn và trẻ em muốn kiểm soát cân nặng.

Xuất Xứ: Việt Nam