Tam cá nguyệt là gì?
Một thai kỳ được chia thành ba giai đoạn gọi là tam cá nguyệt: tam cá nguyệt thứ nhất, tam cá nguyệt thứ hai và tam cá nguyệt thứ ba. Một tam cá nguyệt kéo dài từ 12 đến 14 tuần, trong đó một thai kỳ đủ tháng kéo dài khoảng 40 tuần – bắt đầu từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng. Trong mỗi tam cá nguyệt, thai nhi sẽ đáp ứng các mốc phát triển cụ thể.
Một thai kỳ được chia thành ba giai đoạn gọi là tam cá nguyệt
Tam cá nguyệt đầu tiên (0 – 13 tuần): Trong giai đoạn này, cấu trúc cơ thể và các cơ quan của bé phát triển.
Tam cá nguyệt thứ hai (14 – 26 tuần): Được gọi là “giai đoạn trăng mật”, tam cá nguyệt thứ hai là thời điểm nhiều triệu chứng khó chịu của thời kỳ đầu mang thai giảm bớt. Bạn có thể đã tăng năng lượng và ngủ ngon hơn. Ở đâu đó trong khoảng từ 16 – 20 tuần, bạn có thể cảm nhận được những chuyển động đầu tiên của bé.
Tam cá nguyệt thứ ba (27 – 40 tuần): Bây giờ bạn đang ở gần giai đoạn cuối của thai kỳ và có lẽ bạn đang rất vui mừng và lo lắng cho sự ra đời của em bé. Một số triệu chứng bạn có thể gặp trong giai đoạn này bao gồm khó thở, trĩ, tiểu không tự chủ, giãn tĩnh mạch và khó ngủ.
Dấu hiệu cho thấy thai nhi phát triển tốt trong tam cá nguyệt thứ nhất
Tam cá nguyệt thứ nhất khỏe mạnh là rất quan trọng cho sự phát triển bình thường của thai nhi. Bạn có thể chưa thể hiện nhiều ở bên ngoài nhưng ở bên trong, tất cả các cơ quan và hệ thống chính của thai nhi đang hình thành. Vì thế, các mẹ cần quan tâm sức khỏe cơ thể để tạo điều kiện thuận lợi cho thai nhi lớn lên từng ngày. Vậy ba mẹ đã biết những dấu hiệu thai nhi phát triển tốt trong giai đoạn này chưa? Dưới đây là những dấu hiệu giúp ba mẹ nhận biết, yên tâm thai nhi phát triển ổn định trong 3 tháng đầu thai kỳ:
1. Chỉ số thai kỳ ổn định
Khi thai nhi được 8 – 13 tuần tuổi, là cột mốc khám thai quan trọng mà mẹ bầu cần ghi nhớ. Thông qua các lần khám thai này, bác sĩ sẽ tiến hành các siêu âm, xét nghiệm kiểm tra sức khỏe của em bé và tầm soát sớm các dị tật thai nhi nếu có. Qua đó mẹ bầu sẽ nhận biết được các chỉ số phát triển của con có ổn định hay không. Đồng thời, được bác sĩ tư vấn về những điều cần tránh khi mang thai 3 tháng đầu để giúp mẹ bầu khỏe mạnh, tạo điều kiện cho thai nhi phát triển tốt.
2. Triệu chứng ốm nghén
Ốm nghén bao gồm buồn nôn và nôn. Trong tam cá nguyệt thứ nhất, đa số các mẹ bầu sẽ gặp phải tình trạng ốm nghén. Nguyên nhân là do sự thay đổi hormone thai kỳ gây ra. Các mẹ bầu sẽ có mức độ ốm nghén trong ba tháng đầu tiên khác nhau tùy thuộc cơ địa mỗi mẹ. Mẹ biết không, ốm nghén có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày. Một số loại thực phẩm hoặc mùi có thể khiến bạn cảm thấy buồn nôn và đôi khi nôn mửa. Ốm nghén thường giảm dần vào tam cá nguyệt thứ hai.
3. Cảm thấy nhức mỏi cơ thể
Cơ thể người mẹ sẽ xuất hiện tình trạng đau nhức ở vùng lưng, cánh tay vì thai nhi đang lớn lên từng ngày. Cảm thấy rất nhức mỏi là một triệu chứng phổ biến trong thời kỳ đầu mang thai. Cơ thể mẹ đang làm việc chăm chỉ để thích nghi với tất cả những thay đổi mới về thể chất. Điều này có thể gây ra sự mệt mỏi cực độ. Bạn có thể cần ngủ lâu hơn bình thường vào ban đêm. Nếu có thể, bạn có thể ngủ trưa ngắn trong ngày. Năng lượng của bạn rất có thể sẽ trở lại trong tam cá nguyệt thứ hai của thai kỳ. Đây là dấu hiệu bình thường ở phụ nữ mang thai nên mẹ bầu có thể yên tâm thai nhi đang phát triển bình thường.
4. Tần suất đi tiểu nhiều hơn
Thai nhi lớn dần có thể chèn ép bàng quang, do đó mẹ bầu sẽ có cảm giác buồn đi tiểu nhiều hơn. Đây chính là dấu hiệu cho thấy thai nhi đang không ngừng lớn lên trong bụng mẹ. Vì vậy, dù có đôi chút bất tiện, nhưng mẹ bầu hãy cố gắng làm quen với tình trạng này nhé.
5. Căng tức ngực
Ở giai đoạn đầu thai kỳ, sự biến đổi các hormone trong cơ thể mẹ bầu có thể khiến vùng ngực của mẹ bầu cảm thấy căng tức, khó chịu nhưng đây là dấu hiệu cho thấy thai nhi đang phát triển ổn định, cơ thể mẹ bầu sẵn sàng tiết sữa để chuẩn bị nuôi con. Tăng kích cỡ áo ngực và mặc áo ngực hỗ trợ dành cho bà bầu có thể giúp mẹ cảm thấy thoải mái hơn. Tình trạng này có thể kéo dài đến hết thai kỳ, thậm chí cả sau khi sinh con và cho con bú.
6. Đường huyết ổn định
Các chỉ số đường huyết là vấn đề mẹ bầu nên quan tâm khi mang thai. Lượng đường huyết của mẹ quá cao hoặc quá thấp đều ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của thai nhi. Đường huyết cao là dấu hiệu của tiểu đường thai kỳ và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé như tiền sản giật, sinh non, nhiễm khuẩn niệu… Ngược lại, nếu đường huyết quá thấp cho thấy thai phụ đang không được bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết. Do đó, việc duy trì được lượng đường huyết ổn định là một dấu hiệu tốt của thai kỳ. Để duy trì đường huyết ổn định, mẹ bầu cần hạn chế thức ăn nhiều tinh bột, chọn thực phẩm giàu chất xơ và ít chất béo, calo; tập trung vào trái cây, rau và ngũ cốc, bánh mỳ… ăn 3 bữa nhỏ và từ 1 tới 3 bữa ăn nhẹ mỗi ngày.
Những điều cần lưu ý trong tam cá nguyệt đầu tiên giúp thai nhi phát triển tốt
Hạn chế nhuộm tóc, sơn móng tay
Các hóa chất có trong thuốc nhuộm, sơn móng tay có thể gây ảnh hưởng không tốt đến thai nhi.
Tuyệt đối không sử dụng và tiếp xúc với thuốc lá
Bao gồm cả việc hút thuốc và tiếp xúc trong môi trường khói thuốc. Nhiều trẻ sinh non, gặp khuyết tật bẩm sinh, chậm phát triển cả về trí não và thể chất,… nếu mẹ bầu tiếp xúc thường xuyên với môi trường khói thuốc nồng độ cao.
Hạn chế đi giày cao gót
Đây là điều quan trọng mà mẹ bầu cần lưu ý khi mang thai. Tuy nhiên, nhiều mẹ vẫn không để tâm đến vấn đề này. Thói quen đi giày cao gót của chị em gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe nhất là khi mang thai. Giày cao quá 5 phân hoặc giày gót nhọn có thể dẫn đến việc vấp té, làm tăng nguy cơ sảy thai không mong muốn. Do đó, các mẹ bầu nên chọn cho mình những đôi giày có độ cao vừa phải, chất liệu thoải mái. Thay vì giày cao gót mẹ bầu nên lựa chọn giày đế bệt vừa an toàn lại thoải mái.
Tránh bổ sung những thực phẩm không tốt cho sức khỏe
Dinh dưỡng có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của cả mẹ và bé trong thai kỳ. Việc bổ sung vi chất dinh dưỡng hợp lý giúp mẹ bầu có một sức khỏe tốt, thai nhi phát triển toàn diện. Tuy nhiên, không phải thực phẩm nào cũng có thể bổ sung, mẹ bầu cần lưu ý tránh ăn một số loại thực phẩm như món ăn tái sống, thức ăn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, các loại cá biển có hàm lượng thủy ngân cao, thực phẩm gây co thắt tử cung như: đu đủ xanh, rau ngót, dứa, ngải cứu,… đồ uống có cồn, có chứa caffeine.
Tránh vận động mạnh, làm việc quá sức
Đặc biệt vào những tháng đầu của thai kỳ, mẹ bầu không được mang vác nặng hay làm việc quá sức, những việc này có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Mẹ bầu nên sắp xếp công việc một cách hợp lý, không nên quá lao lực. Ngoài ra, mẹ bầu cũng không nên mang đồ quá nặng, có thể nhờ người khác hoặc chia thành nhiều lần rồi mang. Không những tháng đầu tiên mà trong suốt cả thai kỳ mẹ bầu không nên làm việc quá sức. Bên cạnh đó mẹ không nên chơi những trò chơi cảm giác mạnh vì có thể gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
Không tự ý uống thuốc khi không có sự chỉ định của bác sĩ
Vì các loại thuốc có thể gây ra tác dụng không mong muốn ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai trong bụng. Trong trường hợp mẹ bầu bị ốm, nên hỏi ý kiến của bác sĩ có chuyên môn sản khoa để được chỉ định điều trị phù hợp.
Tổng hợp: Nguyễn Thị Diễm Quỳnh