Gan là cơ quan giữ vai trò quan trọng của cơ thể, đảm nhiều chức năng quan trọng như thải độc, chuyển hóa dinh dưỡng, dự trữ năng lượng. Trong xét nghiệm máu, các chỉ số men gan được xem như “thước đo sức khỏe” của lá gan. Tuy nhiên, nhiều người bất ngờ khi biết mình bị men gan cao, nhưng lại không hiểu ý nghĩa của tình trạng này.
Thực tế, men gan cao không phải là một bệnh, mà là dấu hiệu cảnh báo gan đang bị tổn thương hoặc chịu áp lực. Nếu bỏ qua, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm gan mãn, xơ gan hoặc thậm chí ung thư gan. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ men gan cao là gì, nguyên nhân thường gặp, triệu chứng cần chú ý và những cách kiểm soát hiệu quả, dựa trên khuyến cáo từ các tổ chức y tế uy tín.
1. Men gan cao là gì?
Men gan thực chất là các enzym do tế bào gan tiết ra, phổ biến nhất là ALT (alanine aminotransferase), AST (aspartate aminotransferase), GGT (gamma-glutamyl transferase) và ALP (alkaline phosphatase). Thông thường, chỉ số ALT và AST ở người khỏe mạnh lần lượt là 20-40 UI/l và 20-40 UI/l. Khi kết quả xét nghiệm cho thấy vượt quá mức, đặc biệt là gấp nhiều lần, bác sĩ sẽ nghi ngờ có tình trạng viêm gan, gan nhiễm mỡ hoặc các bệnh lý gan khác. Vì vậy, xét nghiệm men gan định kỳ là cách đơn giản nhưng quan trọng để bảo vệ sức khỏe lá gan.
Một số chỉ số men gan phổ biến
2. Nguyên nhân gây men gan cao
Có nhiều yếu tố khiến men gan tăng bất thường. Nguyên nhân phổ biến nhất là viêm gan virus (A, B, C…), trong đó viêm gan B và C có nguy cơ dẫn đến xơ gan, ung thư gan nếu không kiểm soát. Ngoài ra, thói quen lạm dụng rượu bia, hút thuốc cũng làm tổn hại tế bào gan và khiến men gan tăng.
Một số loại thuốc, thực phẩm chức năng hoặc thảo dược khi sử dụng không đúng cách cũng có thể gây độc cho gan. Người bị gan nhiễm mỡ, tiểu đường, béo phì thường có nguy cơ cao hơn vì gan phải làm việc quá tải để chuyển hóa đường và chất béo. Không chỉ vậy, môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại và thực phẩm bẩn cũng góp phần khiến gan chịu áp lực lớn.
3. Triệu chứng nhận biết men gan cao
Điều đáng lưu ý là nhiều trường hợp men gan cao không biểu hiện triệu chứng rõ rệt, chỉ phát hiện khi làm xét nghiệm máu. Tuy nhiên, một số dấu hiệu cảnh báo có thể gặp gồm: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, vàng da vàng mắt, nước tiểu sẫm màu hoặc đau tức vùng hạ sườn phải.
Một số dấu hiệu cảnh báo có thể gặp gồm: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, vàng da vàng mắt, nước tiểu sẫm màu hoặc đau tức vùng hạ sườn phải
Khi các triệu chứng này xuất hiện, đó có thể là dấu hiệu gan đã bị tổn thương đáng kể. Do đó, việc chủ động xét nghiệm định kỳ giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời luôn được khuyến khích.
4. Cách hạ men gan hiệu quả
Điều trị men gan cao phụ thuộc vào nguyên nhân, tuy nhiên thay đổi lối sống là yếu tố then chốt. Hạn chế tối đa rượu bia, thuốc lá. Duy trì chế độ ăn uống cân bằng với nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn cũng hỗ trợ cải thiện chức năng gan.
Trong trường hợp men gan tăng do bệnh lý như viêm gan virus hoặc gan nhiễm mỡ, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng để “hạ men gan” khi chưa có chỉ định.
5. Phòng ngừa men gan cao
Bảo vệ lá gan không chỉ là nhiệm vụ khi bệnh đã xảy ra, mà nên bắt đầu từ sớm bằng các biện pháp phòng ngừa. Tiêm vắc xin viêm gan A, B giúp giảm nguy cơ nhiễm virus gây hại cho gan. Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm chức năng gan, sẽ giúp phát hiện bất thường ngay từ đầu.
Thường khuyên khám định kỳ sức khỏe, đặc biệt là chức năng gan
Bên cạnh đó, việc duy trì cân nặng hợp lý, kiểm soát mỡ máu và đường huyết cũng góp phần ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây men gan cao hiện nay.
6. Kết luận
Men gan cao không phải là bệnh, nhưng là dấu hiệu quan trọng cảnh báo gan đang gặp vấn đề. Nếu được phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời, gan có khả năng hồi phục rất tốt. Vì vậy, đừng bỏ qua việc xét nghiệm định kỳ và xây dựng lối sống lành mạnh. Một lá gan khỏe mạnh không chỉ giúp bạn phòng tránh nhiều bệnh nguy hiểm, mà còn mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Tham khảo thêm thông tin Tại đây
Tài liệu tham khảo
- World Health Organization: WHO. (2020, March 11). Hepatitis. https://www.who.int/health-topics/hepatitis#tab=tab_1
- Liver function tests – Mayo Clinic. (n.d.). https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/liver-function-tests/about/pac-20394595
- TpHcm B. V. N. T. P.-. Đ. K. H. 1. (2022, July 6). Men gan bao nhiêu là cao? Cách hạ men gan hiệu quả. Bệnh Viện Nguyễn Tri Phương. https://bvnguyentriphuong.com.vn/noi-tieu-hoa/men-gan-bao-nhieu-la-cao-cach-ha-men-gan-hieu-qua