Stress kéo dài gây ra những tác hại gì đối với cơ thể?

1. Stress là gì?

Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), stress là một phản ứng tự nhiên của con người, thúc đẩy chúng ta giải quyết những thách thức và mối đe dọa trong cuộc sống. Mọi người đều trải qua căng thẳng ở một mức độ nào đó. Tuy nhiên, cách chúng ta phản ứng với căng thẳng sẽ tạo ra sự khác biệt lớn đối với sức khỏe tổng thể của chúng ta.

Stress ảnh hưởng đến cả tinh thần và thể chất. Một chút stress là tốt và có thể giúp chúng ta thực hiện các hoạt động hàng ngày. Quá nhiều căng thẳng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe về thể chất và tinh thần. Học cách đối phó với căng thẳng có thể giúp chúng ta bớt cảm thấy choáng ngợp hơn và hỗ trợ sức khỏe tinh thần và thể chất của chúng ta.

 

 

2. Vì sao chúng ta lại bị stress?

Stress thường là một phản ứng ảnh hưởng đến tinh thần và/hoặc cảm xúc. Nó thường liên quan đến cảm giác như bạn đang mất kiểm soát điều gì đó, nhưng đôi khi không có nguyên nhân rõ ràng.

Khi bạn cảm thấy lo lắng hoặc sợ hãi, cơ thể bạn sẽ tiết ra các hormone gây căng thẳng như adrenaline và cortisol. Những hormone này có thể hữu ích với một số người vì có thể giúp bạn hoàn thành công việc hoặc cảm thấy có động lực hơn. Nhưng nó cũng có thể gây ra các triệu chứng thực thể như nhịp tim nhanh hơn hoặc đổ mồ hôi. Nếu bạn luôn căng thẳng, nó có thể trở thành một vấn đề.

Xác định nguyên nhân

Nếu bạn biết điều gì gây ra căng thẳng cho mình thì bạn có thể dễ dàng tìm ra cách giải quyết nó hơn.

Một số ví dụ về những điều có thể gây căng thẳng bao gồm:

• Công việc – cảm thấy áp lực trong công việc, thất nghiệp hoặc nghỉ hưu.
• Gia đình – những khó khăn trong mối quan hệ, ly hôn hoặc chăm sóc ai đó.
• Vấn đề tài chính – hóa đơn bất ngờ hoặc vay tiền.
• Sức khỏe – bệnh tật, thương tích hoặc mất người thân.

Ngay cả những sự kiện quan trọng trong đời như mua nhà, sinh con hoặc lên kế hoạch cho đám cưới cũng có thể dẫn đến cảm giác căng thẳng. Bạn có thể thấy khó giải thích cho mọi người lý do tại sao bạn lại cảm thấy như vậy, nhưng việc nói chuyện với ai đó có thể giúp bạn tìm ra giải pháp.

3. Dấu hiệu nhận biết stress?

 

Stress có thể khiến chúng ta khó thư giãn và có thể kéo theo nhiều cảm xúc khác nhau, bao gồm lo lắng và khó chịu. Khi bị stress, các triệu chứng stress có thể ảnh hưởng đến cơ thể, suy nghĩ, tinh thần và hành vi của bạn. Biết các triệu chứng căng thẳng phổ biến có thể giúp bạn quản lý chúng. Stress không được giải quyết có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như huyết áp cao, bệnh tim, đột quỵ, béo phì và tiểu đường.

 

Thể chất	Tinh thần	Hành vi
Đau đầu Đau căng cơ Đau tức ngực Mệt mỏi Ham muốn tình dục thay đổi Đau dạ dày Các vấn đề về giấc ngủ	Lo lắng Bồn chồn, hấp tấp Mất tập trung Dễ xúc động Khó chịu, tức giận Buồn bã, trầm cảm	Ăn uống bất thường (quá nhiều hoặc quá ít) Dễ bực tức, nổi giận Lạm dụng rượu/ chất gây nghiện Hút thuốc lá Xa lánh mọi người Lười tập luyện thể dục

 

4. Tác hại của stress đối với cơ thể?

Suy giảm trí nhớ

Khi stress kéo dài các tế bào não bị thiếu oxy và hoạt động sẽ kém hiệu quả làm cơ thể luôn mệt mỏi, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, khó tập trung hơn trong học tập, công việc, khả năng ghi nhớ và tư duy kém hơn. 

Ngoài ra, stress kéo dài gây tổn thương các hoạt động của não bộ, người bệnh có nguy cơ mắc các bệnh rối loạn trạng thái, rối loạn thần kinh,…

Đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa

Stress, lo lắng quá nhiều sẽ kích thích dạ dày tăng tiết acid quá mức, bào mòn chất nhầy bảo vệ dạ dày dẫn tới tình trạng viêm loét dạ dày. 

Không chỉ vậy, stress còn tác động tới nhu động co bóp của dạ dày – ruột, gây ra các triệu chứng khó chịu như đầy bụng, khó tiêu, trào ngược dạ dày – thực quản, táo bón, tiêu chảy…

Ngoài ra, khi căng thẳng, bạn thường có xu hướng ăn uống không lành mạnh và không kiểm soát làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Hơn nữa, stress cũng làm tăng nồng độ glucose trong máu ảnh hưởng xấu đến người mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2. 

Nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Stress thường gây ra những rối loạn về nhịp thở, nhịp tim tăng lên, đồng thời làm giảm lượng máu chảy đến tim và dẫn tới những bất thường trong hoạt động tim mạch. Khi stress kéo dài sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch ví dụ như: tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim,… 

Nguy cơ đột quỵ

Stress kéo dài có thể làm gia tăng nguy cơ bị đột quỵ. Đột quỵ thường dễ xảy ra khi những người bệnh có những cảm xúc quá độ, đặc biệt trong trường hợp đã có sẵn bệnh tâm lý trong người. Theo một vài nghiên cứu cho thấy, những người bị căng thẳng stress kéo dài có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn so với người bình thường. Nếu tình trạng stress kéo dài không xử lý kịp thời thì đột quỵ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.

 

 

5. Làm thế nào để quản lý stress?

Học quản lý căng thẳng

Hướng dẫn quản lý căng thẳng của WHO – “Doing what matters in times of stress ” – nhằm mục đích trang bị cho mọi người những kỹ năng thực tế để đối phó với căng thẳng. Một vài phút mỗi ngày là đủ để thực hành các kỹ thuật trong hướng dẫn này. Hướng dẫn có thể được sử dụng một mình hoặc với các bài tập âm thanh đi kèm.

 

Giữ thói quen hàng ngày

Lập lịch trình hàng ngày có thể giúp chúng ta sử dụng thời gian hiệu quả và cảm thấy tự chủ hơn. Dành thời gian cho các bữa ăn thường xuyên, thời gian bên các thành viên trong gia đình, tập thể dục, công việc hàng ngày và các hoạt động giải trí khác. 

Ngủ nhiều

Ngủ đủ giấc rất quan trọng cho cả cơ thể và tinh thần. Giấc ngủ phục hồi, thư giãn và trẻ hóa cơ thể của chúng ta và có thể giúp đảo ngược tác động của căng thẳng.

Thực hành thói quen ngủ tốt bao gồm:

• Nhất quán thời gian đi ngủ vào cùng một thời điểm mỗi đêm và thức dậy vào cùng một thời điểm vào mỗi buổi sáng, kể cả vào cuối tuần.
• Nếu có thể, hãy làm cho khu vực ngủ của bạn yên tĩnh, tối, thư giãn và ở nhiệt độ thoải mái.
• Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử như TV, máy tính và điện thoại thông minh trước khi ngủ.
• Tránh các bữa ăn lớn, caffeine và rượu trước khi đi ngủ.
• Tập thể dục hay các hoạt động thể chất vào ban ngày có thể giúp bạn dễ ngủ hơn vào ban đêm.

Kết nối với người khác

Giữ liên lạc với gia đình và bạn bè, đồng thời chia sẻ mối quan tâm và cảm xúc của bạn với những người bạn tin tưởng. Kết nối với những người khác có thể nâng cao tâm trạng của chúng ta và giúp chúng ta bớt căng thẳng hơn.

Ăn uống lành mạnh

Những gì chúng ta ăn và uống có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta. Cố gắng ăn một chế độ ăn uống cân bằng và ăn đều đặn. Uống đủ nước, ăn nhiều trái cây và rau quả tươi nếu có thể.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên hàng ngày có thể giúp giảm căng thẳng. Hoạt động có thể bao gồm đi bộ, cũng như tập thể dục chuyên sâu hơn.

Giới hạn thời gian theo dõi tin tức ​

Dành quá nhiều thời gian theo dõi tin tức trên truyền hình và mạng xã hội có thể làm tăng căng thẳng. Hạn chế thời gian theo dõi tin tức nếu nó làm bạn căng thẳng hơn.

Tổng hợp: Nguyễn Thị Diễm Quỳnh

Tài liệu tham khảo: