Trong suy nghĩ của nhiều người, suy thận là căn bệnh chỉ thường gặp ở người lớn tuổi. Thế nhưng thực tế hiện nay lại cho thấy điều ngược lại: ngày càng nhiều người trẻ ở độ tuổi 20–30 đã phải sống chung với máy lọc thận, thậm chí lọc máu định kỳ 2–3 lần mỗi tuần. Theo thống kê y tế gần đây, tỷ lệ người trẻ mắc bệnh thận mạn tính đang gia tăng nhanh chóng, và đáng lo ngại hơn là nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn cuối, lúc chức năng thận gần như không thể phục hồi.
1. Thực trạng đáng báo động: Khi thận “hỏng” sớm hơn tuổi
Tại Việt Nam, ước tính có tới 8,7 triệu người trưởng thành đang phải sống chung với bệnh thận mạn tính, tương đương gần 12,8% dân số trưởng thành. Điều đáng lo ngại là trong số đó, nhiều người dưới 40 tuổi đã phải điều trị lọc máu định kỳ để duy trì sự sống.
Nhiều người dưới 40 tuổi đã phải điều trị lọc máu định kỳ để duy trì sự sống
Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, chỉ từ đầu năm đến giữa tháng 3/2024, khoa thận nhân tạo đã tiếp nhận 450 bệnh nhân chạy thận định kỳ, trong đó có gần 60 người dưới 35 tuổi – chiếm 15%. Còn theo báo cáo của Bệnh viện Đa khoa Đức Giang (Hà Nội), trong 5 năm qua, số bệnh nhân trẻ mắc bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối cần lọc máu thường xuyên đã tăng từ 5–10% mỗi năm.
2. Lý do nào khiến thận “xuống cấp” khi tuổi đời còn quá trẻ?
Nguyên nhân hàng đầu không hề mới: tiểu đường và tăng huyết áp, hai căn bệnh mạn tính phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ ở người trẻ tuổi, do ít được tầm soát định kỳ.
Bên cạnh đó, lối sống hiện đại đang âm thầm “giết chết” thận từng ngày:
-
Ăn quá mặn, uống ít nước, thường xuyên tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh tiện lợi nhưng nhiều muối và chất bảo quản.
-
Lạm dụng thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không kê đơn như ibuprofen, diclofenac trong thời gian dài mà không có chỉ định y tế.
-
Thức khuya, làm việc căng thẳng kéo dài, ít vận động khiến tuần hoàn và chức năng cơ quan trong cơ thể suy yếu theo thời gian.
-
Chủ quan với sức khỏe, không đi khám định kỳ, bỏ qua những tín hiệu cảnh báo sớm như tiểu đêm, phù mặt, nước tiểu sủi bọt, hoặc cảm giác mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
Chỉ đến khi chức năng thận mất đi 70–90%, các dấu hiệu suy thận mới trở nên rõ rệt – và khi đó thì đã quá muộn để phục hồi hoàn toàn.
3. Giải pháp nào để ngăn suy thận từ sớm?
Khi các con số thống kê không còn chỉ là dữ liệu lạnh lùng mà là những cảnh báo sống động về sức khỏe thế hệ trẻ, thì việc chủ động phòng ngừa suy thận cần được đặt lên hàng đầu. Thay vì để đến lúc “cấp cứu”, mỗi người nên xây dựng một chiến lược bảo vệ thận ngay từ bây giờ:
Duy trì lối sống tốt: ăn uống lành mạnh, rèn luyện thể chất đều đặn
-
Chủ động tầm soát sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ như béo phì, tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc trong gia đình có người mắc bệnh thận.
-
Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học, ưu tiên thực phẩm tươi, hạn chế muối, đạm động vật và các món chứa nhiều kali, photpho như nội tạng, đồ hộp, nước ngọt có ga…
-
Hạn chế tối đa việc tự ý sử dụng thuốc, nhất là các loại thuốc giảm đau hay chống viêm không kê đơn, vốn có thể gây hại cho thận nếu dùng lâu dài.
-
Duy trì lối sống lành mạnh: ngủ đúng giờ, uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày tùy thể trạng), rèn luyện thể chất đều đặn, đồng thời quản lý stress hiệu quả để giảm gánh nặng chuyển hóa cho thận.
-
Lắng nghe cơ thể: Khi xuất hiện các dấu hiệu lạ như tiểu tiện bất thường, phù nề, tăng huyết áp không rõ nguyên nhân… đừng ngần ngại đi kiểm tra chức năng thận.
4. Kết luận:
Suy thận mạn tính không còn là bệnh của người lớn tuổi. Người trẻ đang phải trả giá vì lối sống thiếu khoa học, chủ quan với sức khỏe. Đừng để đến lúc cơ thể gióng hồi chuông báo động thì đã quá muộn. Hãy chăm sóc thận từ hôm nay. Vì một tương lai sống khỏe và không phải lọc máu từ tuổi 30.
Tài liệu tham khảo:
- “Tảng băng chìm” bệnh thận mạn: Cần sự chung tay hành động vì sức khỏe thận – Tin tổng hợp – Cổng thông tin Bộ Y tế. (n.d.). https://moh.gov.vn/tin-tong-hop/-/asset_publisher/k206Q9qkZOqn/content/-tang-bang-chim-benh-than-man-can-su-chung-tay-hanh-ong-vi-suc-khoe-than
- Gánh nặng kinh tế ở người trẻ suy thận mạn. (n.d.). https://trungtamytequan12.medinet.gov.vn/thong-tin-truyen-thong/ganh-nang-kinh-te-o-nguoi-tre-suy-than-man-cmobile14390-208192.aspx
- Quynh, T. (2025, June 26). Young Vietnamese face rising kidney failure crisis due to unhealthy modern lifestyles. VnExpress International – Latest News, Business, Travel and Analysis From Vietnam. https://e.vnexpress.net/news/news/young-vietnamese-face-rising-kidney-failure-crisis-due-to-unhealthy-modern-lifestyles-4905631.html
Tham khảo thêm Tại đây